سال 1320 ه . ق از نیمه می گذشت خیانت و سر سپردگی سلاطین قاجار و همزمانی آن با دخالتهای آشکار دولت انگلیس و روسیه تزاری در ایران دردناکترین شرایط را پدید آورده بود .بخشهای وسیعی از خاک میهن اسلامی طی قراردادهای ننگین به بیگانگان واگذار شده و در داخل کشور نیز ناامنی و بی عدالتی و فساد حکومت بیداد می کرد. فتوای روحانی بزرگ و مجاهد آیت الله العظمی شیرازی در نهضت تنباکو و فریادهای اصلاح طلبانه سید جمال الدین اسدآبادی و قیامهای علما در ایران و نجف علیه استعمار انگلیس ، اقتدار روحانیت اسلام را آشکار ساخته بود. دولت بریتانیا کانون خطر را شناخته بود از این رو موجی از روحانیت ستیزی و سیاست زدائی از دین ، با انواع شیوه ها به راه افتاد و در این میان فراماسونرها و غربزدگان نوظهور تحت لوای روشنفکری آتش بیار این معرکه در داخل کشور بودند. مظفرالدین شاه قاجار نیز که پایگاهی برای خود در مردمش نمی دید چشم امید به دربار روس و انگلیس دوخته بود .

 در چنان شرایطی در روز بیستم جمادی الثانی 1320 ه . ق مطابق با 30 شهریور 1281 ه . ش ( 24 سپتامبر 1902 م ) در شهرستان خمین از توابع استان مرکزی ایران در خانواده ای اهل علم و در خاندانی از سلاله زهرای اطهر سلام ا... علیها روح ا... الموسوی الخمینی تولد یافت . کسی که سالها بعد ، مسیر تاریخ ایران و اسلام را عوض کرد .
پدر ایشان آیت ا... مصطفی موسوی – از معاصرین مرحوم آیت ا... میرزای شیرازی – بود که پس از آنکه سالیانی چند در نجف اشرف  علوم و معارف اسلامی را فرا گرفته و به درجه اجتهاد نایل آمده بود به ایران بازگشت و در خمین ملجاء مردم و هادی آنان در امور دینی بود هنوز بیش از پنج ماه از ولادت « روح ا...» نمی گذشت که طاغوتیان و خوانین تحت حمایت عمال حکومت ایشان را که در مقابل زورگوئی هایشان به مقاومت برخاسته بود به شهادت رساندند . بستگان شهید برای اجرای حکم الهی قصاص به تهران ( دارالحکومه وقت ) رهسپار شدند و بر اجرای عدالت اصرار ورزیدند تا قاتل قصاص گردید .
بدین ترتیب روح ا... دوران کودکی و نوجوانی را تحت سرپرستی مادر مومنه اش ( بانو هاجر ) که خود از نوادگان آیت ا... خوانساری ( صاحب زبده التصانیف ) بود و همچنین نزد عمه مکرمه اش ( صاحبه خانم ) سپری کرد . اگرچه در سن 15 سالگی از نعمت وجود آن دو عزیز نیز محروم گردید .
حضرت امام از سنین کودکی و نوجوانی با بهره گیری از هوشی سرشار ، قسمتی از معارف متداول روز و علوم مقدماتی و سطح حوزه های دینیه ، از آن جمله ادبیات عرب ، منطق ، فقه و اصول را نزد معلمین و علمای منطقه نظیر( آقا میرزا محمود افتخار العلماء ، میرزا رضا نجفی خمینی ، شیخ علی محمد بروجردی ، آقاشیخ محمد گلپایگانی و مرحوم آقا عباس اراکی و بیش از همه نزد برادر بزرگش آیت ا... سید مرتضی پسندیده ) فرا گرفت و در سال 1298 ه . ش عازم حوزه علمیه اراک شد .

منبع گزارش:موسسه تنظیم نشر وآثار امام خمینی رحمت الله علیه